با چینی، روس‌ و عراقی‌ نمی‌توان به گردشگر رسید | آنها کلا اهل خرید نیستند | افت ۸۶ درصدی ورود گردشگر اروپایی را شاهدیم – ایران فور فان

مصطفی شفیعی شکیب (رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران) با اشاره به آنکه به عنوان رئیس این جامعه فعالیت خود را آغاز کرده، گفت: تصمیم داریم با برقراری تعامل و همکاری با سایر فعالان و تشکل‌های حوزه گردشگری، تغییر و تحول در این حوزه ایجاد کنیم و دست دوستی را به سمت همه دراز می‌کنیم و قصد داریم با تمام این تشکل‌ها دوستی و رفاقتی داشته باشیم که در حوزه گردشگری، هم آژانسداران و هم هتلداران و سایر تشکل‌ها و فعالان منتفع شوند.

او درخصوص وضعیت تورهای ورودی به کشور گفت: درحال حاضر عمده تورهای ورودی ما از کشورهای چین و عراق است و بیشتر گردشگران ورودی از کشورهای همسایه در قالب پیله‌وری هستند و بیشتر برای خرید جنس از مرزهای ایران عبور می‌کنند این درحالی است که در مبادی ورودی این افراد را در زمره گردشگران ثبت می‌کنند اما از نظر ما (فعالان حوزه گردشگری) این افراد توریست نیستند چراکه عموما مسافرانی از کشورهای تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان و حتا عراق از مرزهای مشترکی که با ایران دارند عبور می‌کنند وبه دلیل ارزان بودن اجناس در این‌ور مرزها، در صدد خرید بر می‌آیند و بدون آنکه در مراکز اقامتی مجاز اقامت داشته باشند عموما به خانه اقوام و دوستان می‌روند یا حتا در چادرهای بازارچه‌های مرزی اقامت می‌کنند و باز می‌گردند. در واقع هتل، راهنما یا آژانسداران ما از قبال این نوع مسافران سودی نمی‌برند. درواقع می‌توان گفت تعداد مسافران کشورهای همسایه که سودی برای گردشگری ایران داشته باشند، بسیار اندک است.

مشکلات زیرساختی و عدم جذب گردشگر

رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران در پاسخ به این سئوال که درحالی که نتوانسته‌ایم به میزان سال ۱۳۹۸ گردشگر ورودی داشته باشیم؛ چگونه می‌توانیم بر اساس برنامه هفتم توسعه در سال ۱۴۰۶ به رقم ۱۵ میلیون گردشگر ورودی دست پیدا کنیم، گفت: قطعا در حال حاضر و با وجود آنکه در سال ۱۴۰۲ هستیم هنوز به رقم ورودی گردشگران در سال ۱۳۹۸ دست پیدا نکرده‌ایم. اینکه مسئولان در نظر گرفته‌اند که به رقم ۱۵ میلیون گردشگر ورودی دست پیدا کنیم، رقم خیلی خوشبینانه‌ای است. هرچند امیدوار هستیم که محقق شود اما با گردشگرانی که درحال حاضر جذب کرده‌ایم که بیشتر آن‌ها چینی، عراقی و روس هستند، محقق نخواهد شد. شاید افرادی که چنین عدد و رقمی را پیش‌بینی کرده‌اند فاکتورهایی را در نظر گرفته‌اند که اما از نظر من، میسر نیست. عموما گردشگری ورودی ایران در دو فصل بهار و پاییز رونق دارد. حتا اگر این شش ماه را هم در نظر بگیریم که هر هفته هم تورهای گردشگری داشته باشیم اگر در حد ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر یا یک یا دو پرواز باشند، می‌توانیم به نیازهایشان پاسخ دهیم اما اگر ۴ یا ۵ هواپیما مسافر داشته باشیم، قطعا در حوزه اقامت با مشکل روبه رو می‌شویم. چراکه عموما گردشگران مرکز اقامتی‌اشان را خودشان انتخاب می‌کنند و ما نمی‌توانیم آن‌ها راوادار کنیم که در هتل‌های ۳ ستاره یا واحدهای بومگردی اقامت داشته باشند. عموما خواستار اقامت در هتل‌های ۴ و۵ ستاره هستند که تعداد این هتل‌ها در ایران اندک است.

شفیعی شکیب خاطرنشان کرد: در حوزه زیرساخت‌های گردشگری با مشکلات زیادی روبه رو هستیم. به تعداد کافی هواپیما نداریم. ترکیش، قطر و امارات تاحدودی در این حوزه به ما کمک می‌کنند اما همچنان در حوزه حمل و نقل هوایی با مشکل روبه رو هستیم و ناچار هستیم بخشی از این حمل و نقل را به ایرلاین‌های خارجی واگذار کنیم. حتا در حوزه فرودگاهی نیز با مشکلاتی روبه رو هستیم چنانکه در بزرگترین فرودگاه بین‌المللی ایران که همان فرودگاه امام است در هر طرف تنها ۳ چرخ نقاله داریم که در کل ۶ چرخ نقاله می‌شود که اگر ۵ پرواز باهم به زمین بنشینند هر مسافر حداقل دو ساعت باید در نوبت بماند تا بارش را دریافت کند.

به گفته او، نبود هتل و زیرساخت‌های حمل و نقلی تنها مشکلات حوزه گردشگری ورودی نیستند چراکه امروزه در تمرکز بر جذب گردشگرانی از کشورهای چین و روسیه با مشکل کمبود راهنمایان مسلط به زبان چینی و روسی روبه رو هستیم. این درحالی است که بسیاری از راهنمایان انگلیسی زبان بیکار مانده‌اند و راهنمای چینی و روس زبان آموزش نداده‌ایم.

کمبود راهنمای مسلط به زبان چینی و روس

رییس جامعه تخصصی تورگردانان ایران یادآور شد: حتا زمانی که قصد داریم از دانشجویان زبان چینی و روس در تورهای ورودی استفاده کنیم از آنجایی که این افراد تسلطی در حوزه گردشگر و معرفی جاذبه‌ها و تاریخ و تمدن ایران ندارند، عملا باید یک راهنمای گردشگری را در کنارشان قرار دهیم که سبب افزایش هزینه‌های تور می‌شود. امیدواریم بتوانیم این مشکلات را رفع کنیم. همچنین بهتر است آژانسهای چینی با تورهای خود یک راهنمای مسلط به زبان انگلیسی همراه کنند تا راهنمایان انگلیسی زبان ما در ایران راحت‌تر بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند چراکه با کمبود راهنمای مسلط به زبان چینی روبه رو هستیم.

شفیعی شکیب درخصوص ازدست دادن بازار کلاسیک ایران شامل گردشگران اروپایی، گفت: متاسفانه در گذشته تعداد زیادی گردشگر از کشورهای اروپایی داشتیم که اکنون بیش از ۸۶ درصد این بازار را از دست داده‌ایم. امیدواریم مجدد شاهد رونق این حوزه باشیم. اگر گفتگوهای مسئولان امر به سرانجام برسد شاید گشایشی در حوزه گردشگری اتفاق بیافتد اما محدودیت‌های زیادی در این حوزه داریم.

سوغات و صنایع دستی خریداری نمی‌شود

رییس جامعه تخصصی تورگردانان ایران اذعان داشت: گردشگران روس علاقه‌مند هستند علاوه بر سفر به شهرهای اصفهان، شیراز و یزد، به قشم و کیش هم سفر کنند و از دریای ایران نیز بهره ببرند. این درحالی است که گردشگران چینی علاقه‌ای برای سفر به مقاصد جدید ندارند و بیشتر به همان مسیر کلاسیک ایران که شامل شهرهای اصفهان، شیراز و یزد می‌شود علاقه‌مند هستند. با وجود آنکه مقاصدی همچون شهرهای شمالی و جنوبی و حتا شمال غرب را در بسته سفر چینی‌ها قرار دادیم اما کمتر مورد استقبال آن‌ها قرار گرفته است. این درحالی است که گردشگران اروپایی و آمریکایی که در گذشته به ایران سفر می‌کردند از مقاصد و مسیرهای جدید استقبال می‌کردند و اگر مقصدی را قبلا دیده بودند دوست داشتند به مقصد و شهر جدید سفر کنند.

به گفته او، گردشگران چینی و روس در حوزه هتلی و خرید بسته‌های سفر خوب هزینه می‌کنند. در این میان چینی‌ها بیشتر از روس‌ها هزینه می‌کنند و در هتل‌های پر ستاره اقامت می‌کنند و بسته‌های گران‌تر را می‌پسندند اما روس‌ها هزینه کرد کمتری در این حوزه دارند. با این وجود، گردشگران چینی و روس از جمله گردشگرانی هستند که عموما در ایران برای خرید سوغات هزینه نمی‌کنند. خریدشان بسیار محدود است و منحصر به خرید مقدار اندکی زعفران شده است. درواقع چینی‌ها به دلیل تنوع صنایع دستی که در کشورشان وجود دارد علاقه‌ای به خرید صنایع دستی ایران ندارند و خرید سوغاتشان هم تنها به خرید زعفران و شاید تعداد اندکی فرش محدود شده است. روس‌ها همین را هم نمی‌خرند و زیاد اهل خرید نیستند و تنها هزینه‌ای که در ایران می‌کنند همان هزینه سفر و بسته تور است.

گردهمایی توراپراتورها و حضور در نمایشگاه‌های گردشگری

شفیعی شکیب درخصوص برگزاری دومین گردهمایی توراپراتورهای جهان در ایران در بهار سال ۱۴۰۳ که چندی پیش توسط رئیس پیشین جامعه تخصصی تورگردانان ایران مطرح شده بود، گفت: قبل از آنکه در دور جدید انتخابات به عنوان رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران معرفی شوم، عضو هیات مدیره و خزانه دار جامعه تورگردانان بودم. برگزاری این گردهمایی را از جمله برنامه‌هایی است که در نظر داریم و قصد داریم از تمام توراپراتورهای عمده دنیا دعوت کنیم و معتقد هستیم از طریق گردشگری است که می‌توان دریچه‌ای را باز کرد که رونق اقتصادی حاصل شود. توریست می‌تواند جایگزین نفت و پتروشیمی شود بدون آنکه سرمایه‌ای از کشور خارج شود. یکی از دلایل اصلی ما برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری نیز همین است. حتا معتقد هستیم که حضور در این نمایشگاه‌ها به مراتب از حضور در سازمان ملل تاثیرگذارتر است چراکه در نمایشگاه‌های گردشگری با بطن جامعه هدف ارتباط برقرار می‌کنیم نه تنها با مسئولان بالارتبه. درصدد آن هستیم که در نمایشگاه توریسم و گردشگری ریمینی ایتالیا (TTG)، نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تاپ رزا پاریس، نمایشگاه لندن، ITB برلین و… شرکت کنیم. درحال حاضر رایزنی‌هایی با کانون اتومبیلرانی و جهانگردی برای حضور در این نمایشگاه‌ها انجام شده است.